ROI (Yatırım Getirisi) Nedir? Nasıl Hesaplanır? 

ROI yani Return On Investment, yapacağınız bir yatırımdan ne kadar gelir elde edeceğinize hesaplamanızı sağlar. Yaptığınız ve yapacağınız yatırımların size nasıl bir geri dönüşü olduğunu gösteren veriler topluluğudur. Rakamsal verilerle size geri dönüş sağlayan bir yöntem olan ROI, yatırım yaptığınız para miktarına göre kazancınızı ve kaybınızı net bir şekilde görmenizi sağlar. İş dünyasında yatırım hedefleri için sıklıkla kullanılan bir metrik olup, belirli bir dönemdeki spesifik ya da genel bir yatırımın maliyetleri ve gelirleri arasındaki oranı görebilmeyi sağlar. ROI, çok yönlülüğü ve basitliği sebebiyle birçok yatırımcı veya firma tarafından tercih edilen bir ölçümdür. Esasen ROI, bir yatırımın karlılığının ilkel bir göstergesi olarak kullanılabilir. Pazarlama çalışmaları birer yatırımdır ve her yatırım gibi onların da ölçümlenmesi gerekmektedir. Bu sayede kurumunuz, paranın akıllı harcanıp harcanmadığını görebilecektir.

ROI Nerelerde Karşımıza Çıkar?

ROI bir yatırım performans ölçüsüdür ve yatırımın olduğu her yerde karşımıza çıkabilir. Son yıllarda yatırımın dijitale taşınması sonucu e-ticaret sektöründe de sıklıkla karşılaşılan bir terimdir. Yapılan bir yatırımın verimliliğini değerlendirmeye, birden fazla gerçekleştirilmiş olan yatırımın karşılaştırmasını yapmaya ve bu doğrultuda gelecekteki yatırımlar hakkında tahminde bulunabilmeye yarar.

ROI ve ROI Hesaplamak Neden Önemlidir?

ROI ölçümlemeleri ticaretin her alanında ve yatırımın her adımında önem arz eden verilere ulaşmamızı sağlar. Yatırımlarınızın başarılı olması, halihazırda başarıya ulaşmış olan yatırımlarınızın ise devamlılığının sağlanması açısından ROI hesabı yapmak oldukça önemlidir. ROI hesabı ile kısaca; nereden, ne kadar kar ettiğinizi öğrenebilirsiniz.

ROI ölçümlemesi yaptığınızda, size kazanç sağlayan kampanyalarınızla, verimsiz kampanyalarınızı birbirinden ayırabilirsiniz. Böylece verimsiz kampanyalardaki yatırımınızı geri çekerek kar ettiğiniz kampanyaya yatırabilir, kazancınızı artırabilirsiniz.

Devam etmek istediğiniz bir kurumsal süreçte yolunuzu bilmeniz açısından bir ROI denklemi ve analizine ihtiyacınız olacaktır. Başarılı kar oranları aynı zamanda kurumsal artılarınız da demektir. Kar oranı azaldığında kurum iç yapısında oluşan aksamaları ele alabilirsiniz. Ne kadar doğru ölçüm yaparsanız başarınızın kalıcı hale gelmesi de aynı oranda çoğalacaktır.

Sermaye ve bütçe kullanımı, üretim ve ürün tedariği, satış kanalı ve şekli, reklam tipi ve pazarlama stratejisi gibi işletmenizi ayakta tutan temel öğelerin mevcut durumu ve gelecekteki sonuçları ROI ile hesaplanabilir ve öngörülebilir.

Bunlara ek olarak ROI’yi şirketler için önemli ve değerli yapan diğer detaylar şunlardır:

-İlk kez yapılacak yatırımların başarısına ön görebilmeyi sağlar.

-Kazançlı kampanyalar ve verimli kampanyalar birbirinden ayırt edilebilir.

-Hesaplamalar sonucunda belirlenen verimsiz kampanyalara ayrılan zaman ortadan kaldırılabilir ve kazançlar da doğrudan artırılabilir.

Tüm bunlara ek olarak sermaye ve bütçe kullanımı için pazarlama stratejileri için kısacası işletmeyi ayakta tutan temel yapı taşlarının emin adımlarla yürütülebilmesi için ROI oldukça önemli bir metottur.

ROI Nasıl Hesaplanır?

Bir yatırım varlığının ya da kanalının, kendisiyle aynı skalada bulunan yatırım türleri arasından tercih edilmesi, bu hesaplama sonucuna bağlıdır. 

Diğerlerinden daha yüksek bir ROI oranı olması karlı; daha düşük olması da zararlı olduğunu gösterir. Yatırımcılar da bu rakamsal verilerden elde ettikleri sonuçlarla yatırım planlarını şekillendirebilirler.

ROI, düzenli olarak yapılması gereken bir hesaplama yöntemidir. Tüm yatırım kanalları hareketlilik içerisinde olduğu için düzenli takip edilerek, yapılacak her hamle öncesinde bu hesaplamadan faydalanmak gerekir.

ROI hesaplamanın birden fazla formülü vardır fakat en basiti şu şekildedir:

Kar – Yatırım Maliyetleri ÷ Yatırım Maliyetleri

Bu yaygın formülün yanı sıra tercih edilen diğer iki formül ise şu şekildedir:

ROI = Net Yatırım Getirisi / Yatırım Maliyeti x %100

ROI = [(Yatırımın Nihai Değeri – Yatırımın Başlangıç Değeri) / Yatırımın Maliyeti] x %100

Bu hesap bize pozitif veya negatif bir değer verecektir. Eğer pozitif değerler elde edemiyorsak, kampanyamızın ya optimize edilmesi ya gözlem altına alınması ya da yatırımın geri çekilmesi gerekmektedir.

ROI oranı yüzde olarak ifade edildiğinden dolayı başka kampanyalarınız ve farklı sektörlerdeki yatırımlarınız ile de kolayca kıyaslanabilir.

ROI hesaplamasında sayısal olarak kar edebildiğinizi görebilmeniz için hesaplanan oranın %100’ün üzerinde olmalıdır. 

Açmak gerekirse, hesapladığınızda %160 bir oran elde ediyorsanız bu her 100 lirada 60 lira kar yaptığınız anlamına gelir. Bu veri, karda olduğunuzu gösterir ve değerlendirme yapabilmenize olanak sağlar. Diğer yandan ROI oranınız %70 ise, her 100 liralık yatırımınızda 70 lira bir geri dönüş sağladığınızı gösterir ve 30 liralık zararınızı tayin eder.

Pozitif değerli iki kampanyanın rol değerlerinin ölçülmesi aşamasında hangi kampanyanın daha çok kaynak yaratacağına veya hangi kampanyanın devam edeceğine karar verebiliriz fakat ROI hesaplaması çoğu zaman yanıltıcı olabilir yatırım kısmını hesaplamak nispeten daha kolaydır. Dijital kurumlara ödenen miktarlar, reklam giderleri, kampanya için kullanılan personel giderleri gibi kalemler yatırım giderleridir. Kampanyanın yarattığı karı hesaplamak ise kısmen daha zordur. Özellikle kurumunuz için birden çok pazarlama mecrası kullanıyorsanız verilerin ölçümlenmesi ayrı takip sistemleri gerektirir. Bir başka zorluk ise satış sürecinin uzun ve kompleks bir süreci barındırıyor olmasıdır. Bu gibi durumlarda ajanslar genel metrikleri baz alarak kurumların ROI tahminlerini eldeki veriler ışığında gerçekleştirmeye çalışırlar. 

Bazı pazarlama kampanyaları kısa vadede doğrudan kar yaratmazlar fakat marka farkındalığı ve satın alma yatkınlığı geliştirerek kurumun toplam cirosuna günden güne katkıda bulunurlar. Bu yüzden doğru bir ROI hesaplamasında şirketin genel büyüme eğilimi de göz önünde bulundurulur. 

Buradaki önemli nokta ise şirketin başka bir kaynak ile yarattığı büyümenin kampanya etkisi ile karıştırılmamasıdır. Birçok yatırımcının yaptığı hata ekonomik daralmaya girdiğinde en çabuk küçülttüğü bütçenin pazarlama bütçesi olmasıdır. 

Oysa bu, doğru bir ROI sağlandıysa firmanın kendine yaptığı en büyük kötülüktür. ROI kısaca devamlı büyümeye götüren sihirli bir formüldür ve bu formül bir kere elde edildiğinde çok büyük konjonktürel değişiklikler ortaya çıkmadığı takdirde kurumu başarıya götürür.

İyi bir yatırım getirisi olarak nitelendirilen şey, yatırımcının risk toleransı ve yatırımın getiri sağlaması için gereken süre gibi faktörlere bağlı olacaktır. Diğer her şey eşit olduğunda, riskten daha fazla kaçınan yatırımcılar, daha az risk almak karşılığında muhtemelen daha düşük ROI’leri kabul edeceklerdir. Benzer şekilde, geri ödemesi daha uzun süren yatırımlar, yatırımcılara çekici gelebilmek için genellikle daha yüksek bir yatırım getirisi gerektirecektir.

E-Ticarette ROI Ne Anlama Gelir?

Geleneksel ticarette olduğu gibi e-ticarette de ROI ölçümlemesi yapılabilir. Böylelikle e-ticaret alanında yatırım yapan girişimciler, yatırımlarının analizini yaparak, elde edilen bilgilerden hareketle kendilerine ya da işletmelerine yeni bir plan hazırlayabilirler. E-ticarette gerçekleşen pek çok işlem ROI ölçümü ile hesaplanabilir. Bu hesaplama sermaye kullanımı, yatırım için ayrılan bütçe, tedarik edilen ürünler, satış için kullanılacak kanallar, oluşturulan pazarlama stratejileri gibi pek çok durumu analiz ederek kontrol etmeyi kolaylaştırabilir.

Web site kurulumu, satılacak ürün, ürün tedariği, reklam stratejileri, sipariş teslimi ve diğer pek çok işlem için belirli bir sermayeye sahip olmanız gerekir. Bu süreç için yapacağınız yatırımın size ne oranda geri döndüğünü ROI ile öğrenebilirsiniz.